Bir zamanlar “Orta Doğu’nun Paris’i” olarak adlandırılan ve 1974 öncesi Kıbrıs’a gelen turistlerin yarısını konuk eden kapalı Maraş’ın ziyarete açılan bölümünü, 8 Ekim-8 Aralık tarihleri arasında ülkenin dört bir yanından ve Güney Kıbrıs’tan yaklaşık 70 bin kişi ziyaret etti. Pandemi koşullarına rağmen günlük ortalama 500-1000 ziyaretçi ağırlayan kapalı Maraş’ta bu sayı hafta sonları 7 binlere kadar çıkıyor. 46 yıl sonra insan seslerinin yeniden işitildiği bölgede, meraktan gezenler de var çocukluğunun, gençliğinin izlerini arayan da, hatıralarını yenileyen de… Gazimağusa Belediye Başkanı İsmail Arter’e göre, yaklaşık 3,5 kilometresi ziyarete açılan kapalı Maraş’ı ziyaret edenler genelde mutlu ayrılıyorlar. Tabii duygusallık da yaşanmıyor değil. Gazimağusa Belediyesi hummalı bir çalışmanın ardından açılan kapalı Maraş’ta ziyaretçilere bazı hizmetler de sunuyor. İki caddenin asfaltlanması ve kaldırım düzenlemesiyle birlikte bisiklet yolu da yapılarak, 3,5 kilometreyi yürümek istemeyen ziyaretçilere 10 TL karşılığında bisiklet kiralanıyor. Ziyaretçilerin ihtiyaçları da düşünülerek caddeler üzerinde ikisi büyük olmak tümü belediye tarafından işletilen 8 adet kantin kuruldu. Yine temel ihtiyaçlar için seyyar tuvaletler konumlandırıldı. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın KKTC’nin kuruluş yıl dönümü nedeniyle gerçekleştirdiği 15 Kasım’daki ziyaretinden hemen önce bölgede, Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği ile Türk Dünyası Belediyeler Birliği İş Birliği Protokolü çerçevesinde piknik alanı ve çocuk parkı yapılmış ve peyzaj düzenlemeleri de gerçekleştirilmişti. Kapalı Maraş’ta Gazimağusa Belediyesi ayrıca, su, elektrik ve telefon gibi alt yapı çalışmalarını da sürdürüyor. “Skooter”lı polisler de cadde üzerinde sürekli devriye halinde. Gazimağusa Belediye Başkanı İsmail Arter açılma kararının olumlu bulduğunu belirterek, liderler arasında niyet varsa Kıbrıs konusunun çözümüne de yarar sağlayacağına inandığını kaydetti. Arter, Maraş’la ilgili sürecin devam etmesi gerektiğini kaydederek bir şehrin şehir olabilmesi için evlerden çocuk ve insan seslerinin gelmesi gerektiğini vurguladı. Gazimağusa Belediye Başkanı İsmail Arter ziyarete açılan kapalı Maraş’la ilgili Türk Ajansı Kıbrıs’ın (TAK) sorularını yanıtladı. 8 Ekim’de kapalı Maraş’taki Kennedy Caddesi ile Demokrasi Caddesi’nin ziyarete açıldığını kaydeden Arter, Güney Kıbrıs’tan gelen misafirler de dahil olmak üzere kimlik kontrolü yapılmadan yol, kaldırım ve peyzaj çalışmaları yapılarak insanların yürüyebileceği bir güzergah oluşturulduğunu anlattı. Beklentileri doğrultusunda 2 ayda Maraş’ı 70 binin üzerinde kişinin ziyaret ettiğini vurgulayan Arter, pandemi olmasa bu rakamın çok daha yüksek seyredeceğini düşündüklerini söyledi. YAZA İKİ HALK PLAJI DAHA “Şehrimize yıllarca kapalı kalması nedeniyle sıkıntı yaratan Maraş bölgesinin açılmasını şehrin büyümesi anlamında bir açılım gibi görüyorum” diyen Arter, yıllardır denizle teması az olan Gazimağusa’da açılımla birlikte iki ayrı bölgeden denize ulaşım sağlandığını kaydetti. Arter, Derinya Halk Plajı’nı birkaç yıl önce GKK ile birlikte hizmete açtıklarını belirterek, önümüzdeki yaz sezonunda kapalı Maraş’ta Palm Beach Hotel yanındaki sahil ile Deve Limanı’nın başlangıcındaki sahili 2 halk plajı olarak hizmete sunmayı amaçladıklarını kaydetti. Arter açılan caddenin ilerleyerek Derinya Plajı ile birleşmesini diledi. “HÜZÜNDEN ZİYADE MUTLU OLDUKLARINI GÖRDÜM” Kapalı Maraş’ı ziyaret eden insanların hüzünden ziyade mutlu olduklarını gözlemlediğini söyleyen Arter, “Tabiatıyla duygusallaşır insanlar o ayrı bir şey de bu açılımın yıllardır süren Kıbrıs müzakere sürecine de olumlu yönde etki edeceğini düşünüyorum. Öyle geliştirilmesi, açılımlarla o noktaya taşınması lazım” dedi. “AÇILIMIN 3 BACAĞI VAR: SİYASİ, İDARİ VE TEKNİK… SÜRECİN DURMAMASI LAZIM”” 8 Ekim’den sonra yaşananların 3 bacağı olduğunu söyleyen Arter, bunlardan ilkinin KKTC Devleti ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin siyaseten verdikleri siyasi karar olduğunu, ikinci bacağın sürecin durmaması ve nasıl yönetileceğiyle ilgili idari yönü olduğunu ifade etti. Arter, “Sürecin durmaması lazım. Yoksa yalnız 3,5 kilometre iki caddeyi açtık, insanlar gelecek, yine gelecek, sonra ne olacak? Ondan sonraki adımların planlanması lazım. Güney’deki insanların, Maraş’ta mülk sahibi olan insanların mülklerine ulaşması için Taşınmaz Mal Komisyonu formülü ile çözümlenmesi düşünülür, planlanır. Şu anda önümüzde en çok kullanılabilecek formül de bu gibidir.” dedi. “KİMSENİN MALINA DOKUNULMADI” Kapalı Maraş’taki açılımda mevcut durumda kimsenin malına dokunulmadığının altını çizen Arter, kaldırımların şeritlerle özel mülklerden ayrıldığını ve özel mülklere girişlerin de yasak olduğunu söyledi. İşin üçüncü bacağının ise teknik yönü olduğunu kaydeden Arter açılımda şehrin şehir olabilmesi için mimari, peyzaj ve çevre yönünden yapılması gerekenler olduğunu bu noktada belediyeye çok büyük işler düştüğünü söyledi. Arter, bu aşamada kardeş şehir Konya Büyükşehir Belediyesi ile TOKİ’nin teknik olarak yardımda bulunduklarını ifade etti. KONYA BÜYÜK ŞEHİR BELDİYESİ VE TOKİ ELEŞTİRİLERİNE YANIT Sürece, Konya Büyükşehir Belediyesi ile TOKİ’nin dahil olması eleştirilerine de yanıt veren Arter, “Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği (KTBB) üzerinden yapılacak bir yardımlaşmaydı bu. KTBB, Türk Dünyası Belediyeler Birliğine üyedir. Bu iki birliğin yardımlaşmasıdır. Türk Dünyası Belediyeler Birliği Başkanı da Konya Büyükşehir Belediye Başkanı’dır aynı zamanda ve Konya da bizim de kardeş şehrimiz” dedi. Türkiye Çevre ve Şehircilik Bakanlığının da yardımları olduğunu söyleyen Arter, bu yardımların da yine Türk Dünyası Belediyeler Birliği üzerinden yapıldığının altını çizdi. VERİLEN HİZMETLER Arter Maraş’ta açılımlar devam ettikçe ortaya çıkacak yol, su ve elektrik işlerinin de yine Gazimağusa Belediyesi tarafından yapılacağını belirtti. Arter, mevcut durumda Kıb-Tek ile konuşarak belirli bölgelere elektrik bağladıklarını, su dağıtımıyla ilgili su hatlarını çektiklerini, atık su çalışmalarının devam ettiğini, yollar ve bisiklet yollarının yapıldığını, peyzaj düzenlemeleri gerçekleştirildiğini, insanların ihtiyaçları düşünülerek kahve, su ve ufak tefek alış veriş yapabilecekleri kantinler oluşturulduğunu, tuvalet ihtiyaçları düşünülerek geçici tedbirler aldıklarını ve kalıcı tedbirler üzerinde çalıştıklarını da söyledi. Güzergah uzun olduğu için bisiklet kiralama yöntemine girdiklerini söyleyen Arter, bisikletler her el değiştirildiğinde tedbirler kapsamında bisikletlerin dezenfekte edildiğini ifade etti. Gazimağusa Belediye Başkanı Arter mevcut 3,5 kilometrenin temizliğini yaparken muhtemel açılacak caddeleri göz önünde bulundurarak diğer caddelerde de kökten temizlik işleri yapıldığını anlattı. Arter, “Bütün kapalı Maraş’ın yollarını, caddelerini çöpten, ottan, ağaçtan temizliyoruz” dedi. MARAŞ’IN AÇILIMI GAZİMAĞUSA’YA NE KATTI?” Gazimağusa Belediye Başkanı İsmail Arter kapalı Maraş’ın açılmasının kente ne kattığıyla ilgili olarak da, ülkenin dört bir tarafından akın akın insanların bölgeye geldiğini, ziyaretlerin kentteki ekonomik hayata da olumlu etki yaptığını söyledi. Arter, “İnsanların yaşaması lazım bir şehirde. Her ne kadar binlerce insan bölgeyi ziyaret etse de, o ölü şehri havası ortadan kalkmış değil. Viranelikten kurtulması lazım. Bu bir süreçtir, planlamadır, karşılıklı anlaşmadır. Vakıflar’ın burada mülkiyetinden söz ediyoruz. Güney’deki Rumların mülkiyetinden söz ediyoruz. Uluslararası şirketlerin mülkiyetinden söz ediyoruz. Dolayısıyla bunun iyi formüle edilip ilerlemesi lazım. Dilerim, tekrar tıkanmaz” dedi. “MARAŞ AÇILIMI ÇÖZÜMÜ MOTİVE EDER Mİ?” Belediye Başkanlığı öncesinde bürokrat olarak da bazı görevlerde bulunan İsmail Arter, kapalı Maraş’ın açılmasının Kıbrıs meselesinin çözümüne etkisini de değerlendirdi. Arter, Maraş’ın açılmasının Kıbrıs’ta çözümü motive etmesini bir Kıbrıslı ve Mağusalı olarak çok istediğin” söyleyerek, “İki taraf anlaşma niyetindeyse bir ara yol bulunur. Anlaşma niyetinde değilseler böyle senelerce gider” dedi. Kıbrıs görüşmelerinin 1968 yılında başladığını ve neredeyse bir ömürdür devam ettiğini, ortada somut bir şey olmadığını kaydeden Arter, “Bu, iki toplumun liderlerini hem motive etmesi lazım, hem de cesaretlendirmesi lazım.” şeklinde konuştu. Rum tarafının artık Maraş konuysa ilgili gelişmeleri de bir tarafa yazarak müzakere masasına oturması gerektiğini söyleyen Arter, “Bir anlaşmaya doğru gitmez isek neler olacak diye düşünmesi lazım” ifadelerine yer verdi. Kıbrıs konusunda her şeye “hayır” diyerek hiçbir noktaya gelinmediğine dikkat çeken Arter, sözlerini “Bizimkiler de, diğer taraf da ‘çocuklarımıza ve torunlarımıza ne bırakmaya çalışırız’ diye düşünmeleri lazım” diyerek sürdürdü. “MARAŞ’IN AÇILIMI OLUMLU BİR HAREKET” Kapalı Maraş’ın açılmasını olumlu bir hareket olarak gördüğünü söyleyen Arter, Kıbrıs müzakerelerinin görüşüldüğü masada bunu her iki liderin çözüme yönelik olumlu bir noktaya taşımasını beklerim” dedi. Arter ilk bakışta Maraş’ın 46 yıl sonra açılmasında geç kalınmış gibi görünse de konjonktür olarak uygun zamanın bugün olduğuna inandığını sözlerine ekledi.